Rozdział 4
Zasady Wewnątrzszkolnego Oceniania
§ 13.
- Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania opracowane zostały przez nauczycieli w oparciu o
obowiązujące przepisy.
- Ocenianie spełnia dwie funkcje:
- klasyfikacyjną – ocena wyrażana jest za pomocą umownego symbolu i służy zróżnicowaniu uczniów i uporządkowaniu ich zgodnie z pewną skalą;
- diagnostyczną – wspieranie szkolnej kariery ucznia, monitorowanie jego postępów i określanie indywidualnych potrzeb.
- Wewnątrzszkolne ocenianie spełnia następujące postulaty:
- istotności – oceniamy to, co istotne (ważne);
- obrazowości – oceniamy nie tylko prace pisemne, testy ale i odpowiedzi ustne tak, aby uzyskać pełny obraz mocnych i słabych stron ucznia;
- jawności – ocena i jej kryteria są znane wszystkim;
- spójności – system oceniania wynika z programu szkoły i obowiązuje wszystkich.
§ 14
- Ocenianiu podlegają:
- osiągnięcia edukacyjne ucznia;
- ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej, określonej w odrębnych przepisach, i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę;
- zachowanie ucznia:
- ocenianie zachowania ucznia polega na rozpoznawaniu przez wychowawcę klasy, nau czycieli oraz uczniów danej klasy stopnia respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków ucznia określonych w statucie szkoły.
- 2. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania ucznia odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego. Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu:
- informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie;
- udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak dalej powinien się uczyć;
- udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju;
- motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu;
- dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce, zachowaniu oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia;
- umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.
- Ocenianie wewnątrzszkolne obejmuje:
- formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych;
- ustalanie kryteriów oceniania zachowania;
- ustalanie bieżące i ustalanie śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz śródrocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania,
- przeprowadzanie egzaminów klasyfikacyjnych;
- ustalanie rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania;
- ustalanie warunków i trybu uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania;
- ustalanie warunków i sposobu przekazywania rodzicom informacji o postępach i trudnościach ucznia w nauce, oraz szczególnych uzdolnień ucznia;
- dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
§ 15
Warunki i sposób przekazywania uczniom, rodzicom informacji o postępach i trudnościach ucznia w nauce
- Nauczyciele podczas pierwszej lekcji informują uczniów o zasadach oceniania zawartych w WZO i wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego materiału, fakt ten odnotowują w dzienniku lekcyjnym w temacie pierwszej lekcji.
- Wychowawcy klas podczas pierwszej godziny wychowawczej zapoznają uczniów z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania, fakt ten odnotowują w dzienniku lekcyjnym w temacie pierwszej lekcji godziny z wychowawcą.
- Podczas pierwszego zebrania z rodzicami wychowawca zapoznaje rodziców z WZO i wymaganiami edukacyjnymi z poszczególnych przedmiotów oraz oceniania zachowania. Fakt ten potwierdzony jest podpisem rodzica. Formuła zapisana w dzienniku lekcyjnym brzmi: „Zapoznano rodziców z WZO i wymaganiami edukacyjnymi z poszczególnych przedmiotów oraz „Zasadami Oceniania Zachowania”.
- W razie nieobecności ucznia lub rodzica podczas prezentowania powyższych informacji, nauczyciel zobowiązany jest do powiadomienia zainteresowanych podczas najbliższego spotkania, co rodzic potwierdza podpisem z datą zapoznania.
- Zainteresowanym rodzicom nauczyciel udziela ustnej informacji o postępach dziecka podczas wywiadówek i konsultacji odbywających się według harmonogramu podanego do wiadomości rodziców na początku każdego roku szkolnego.
- Wszystkie pisemne prace uczniów gromadzone są przez nauczyciela i przechowywane są do końca danego roku szkolnego (31.08.). Mogą być przedstawiane rodzicom na konsultacjach, wywiadówkach na prośbę rodziców.
- O przewidywanej rocznej (półrocznej) ocenie uczeń i rodzic jest informowany najpóźniej na dwa tygodnie przed rocznym (półrocznym) klasyfikacyjnym zebraniem Rady Pedagogicznej; uczeń otrzymuje od wychowawcy kartkę z propozycjami ocen, którą po podpisaniu przez rodzica zwraca wychowawcy.
- O zagrożeniu oceną niedostateczną uczeń i jego rodzic są informowani na miesiąc przed zakończeniem zajęć dydaktycznych w danym roku szkolnym, fakt ten odnotowany jest w dzienniku lekcyjnym i potwierdzony podpisem rodzica. W przypadku niemożliwości skontaktowania się z rodzicem lub niestawienia się rodzica na umówione spotkanie, wysyłany jest list polecony.
§ 16
- Dyrektor szkoły zwalnia ucznia:
1) z realizacji niektórych obowiązkowych zajęć edukacyjnych ze względu na stan zdrowia, specyficzne trudności w uczeniu się, niepełnosprawność, posiadane kwalifikacje lub zrealizowanie danych obowiązkowych zajęć edukacyjnych na wcześniejszym etapie edukacyjnym;
2) z realizacji zajęć komputerowych, informatyki lub wychowania fizycznego na podstawie opinii o braku możliwości uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii.
3) z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego, ma podstawie opinii o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia tych ćwiczeń wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii.
- Jeżeli okres zwolnienia ucznia z realizacji zajęć informatyki, zajęć komputerowych lub wychowania fizycznego uniemożliwia ustalenie śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej, w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”.
- Dyrektor szkoły na wniosek rodziców ucznia z wadą słuchu, z głęboką dysleksją rozwojową, z afazją, z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, zwalnia ucznia, do końca danego etapu edukacyjnego, z nauki drugiego języka obcego nowożytnego – na podstawie opinii poradni psychologiczno- pedagogicznej (poradni specjalistycznej), z której wynika potrzeba takiego zwolnienia.
- Zwolnienie, o którym mowa w ust. 3 może również nastąpić w przypadku ucznia, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub o potrzebie indywidualnego nauczania- na podstawie tego orzeczenia.
- W przypadku zwolnienia ucznia z nauki drugiego języka obcego nowożytnego w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się „zwolniony”, „zwolniona” .
- Uczeń zwolniony z w/w zajęć ma obowiązek być obecny na tych zajęciach.
- W szczególnych przypadkach, gdy zajęcia te są umieszczone w planie lekcji na pierwszej lub ostatniej godzinie, uczeń może być na nich nieobecny tylko wówczas, gdy rodzice złożą Dyrektorowi szkoły pisemne oświadczenie o odpowiedzialności za ucznia w tym czasie.
- Uczniowi zwolnionemu z obowiązku przebywania na w/w zajęciach nauczyciel prowadzący te zajęcia zaznacza w dzienniku lekcyjnym nieobecność usprawiedliwioną.
- Jeżeli uczeń został zwolniony z zajęć wychowania fizycznego, informatyki, zajęć komputerowych w trakcie roku szkolnego, a jego nieobecności na zajęciach nie przekroczyły połowy wymaganego czasu i są podstawy do wystawienia oceny, to uczeń podlega klasyfikacji z w/w przedmiotów.
- Jeżeli okres zwolnienia ucznia z w/w zajęć uniemożliwia ustalenie śródrocznej lub rocznej oceny, w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się „zwolniony”, „zwolniona”.
- Zawarte w opinii lekarskiej ewentualne ograniczenia, skutkujące zwolnieniem ucznia z wykonywania wybranej grupy ćwiczeń, nie są podstawą do zwolnienia ucznia z w/w zajęć. Taką opinię lekarską rodzic składa nauczycielowi, który zobowiązany jest uwzględnić zalecenia lekarza w pracy z uczniem.
- W przypadku całkowitego zwolnienia ucznia z zajęć z wychowania fizycznego, informatyki, zajęć komputerowych w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się “zwolniony”.
- W przypadku nie wystawienia oceny przez nauczyciela prowadzącego dane zajęcia edukacyjne, wystawia ją wychowawca klasy w porozumieniu z nauczycielem tego samego lub pokrewnego przedmiotu. Ocena ta jest ostateczna.
§ 17
Metody i narzędzia sprawdzania i oceniania uczniów
- Sprawdzanie i ocenianie wiadomości i umiejętności odbywa się na bieżąco w czasie trwania 2 okresów.
- Polega ono na słownym przekazaniu informacji zwrotnej o wynikach uczenia się, formułowaniu wskazówek oraz na wystawieniu stopnia szkolnego.
- Ocenie podlegają:
- sprawdziany pisemne, prace klasowe (jednogodzinne, kończące dział) nie więcej niż 3 w tygodniu;
- kartkówki (krótkie prace pisemne obejmujące materiał z najwyżej 3 ostatnich tematów;
- w klasach czwartych wszystkie kartkówki należy zapowiedzieć.
- odpowiedzi ustne;
- prace domowe w zeszytach lub ćwiczeniach;
- aktywność i zaangażowanie na zajęciach;
- przygotowanie do lekcji;
- prace dodatkowe (gazetki, pomoce dydaktyczne);
- udział w konkursach przedmiotowych;
§ 18
Zasady oceniania
- Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien się dalej uczyć.
- Uzyskane przez uczniów klas IV – VIII oceny wpisywane są do dziennika lekcyjnego.
§ 19
- Oceny bieżące wystawiane są w dzienniku lekcyjnym według następującej skali:
- stopień celujący – 6;
- stopień bardzo dobry – 5;
- stopień dobry – 4;
- stopień dostateczny – 3;
- stopień dopuszczający – 2;
- stopień niedostateczny – 1.
- Zasady oceniania prac pisemnych ucznia. Wszystkie prace pisemne będą oceniane punktowo, a następnie punkty zostaną przeliczone na oceny bieżące zgodnie z progami procentowymi przedstawionymi poniżej :
- 100% – 97% -celujący
- 96% – 85% – bardzo dobry
- 84% – 70% – dobry
- 69% – 45% – dostateczny
- 44% – 26% dopuszczający
Górny próg procentowy ocena z plusem, dolny z minusem.
Przy obliczaniu średniej ważonej liczymy : np. 3+ jako 3,5; a 4- jako 3,8.
W przypadku sprawdzianu z małą ilością punktów można stracić 1 punkt na ocenę celującą.
W przypadku języków obcych uczeń musi poprawić ocenę niedostateczną z kartkówki.
Uczeń może poprawić każdą pracę klasową oprócz pracy, z której otrzymał ocenę celującą lub bardzo dobrą.
Z przedmiotów takich jak: plastyka, technika, informatyka uczeń może poprawić każdą kartkówkę oprócz tej, z której otrzymał ocenę celującą lub bardzo dobrą.
- Zasady wystawiania oceny śródrocznej i rocznej (półrocznej).
- Przy wystawieniu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel bierze pod uwagę wszystkie oceny bieżące uzyskane przez ucznia. Ocena za I półrocze i za II półrocze jest średnią ważoną wszystkich ocen bieżących z danego półrocza.
- „Bonus”:
- w przypadku gdy uczeń:
- systematycznie, starannie i poprawnie odrabia wszystkie prace domowe,
- wykazuje się dużą aktywnością i zaangażowaniem na lekcji,
- chętnie wykonuje dodatkowe prace zlecone przez nauczyciela,
nauczyciel może przyznać dodatkowo bonus maksymalnie 0,3 do średniej ważonej w ciągu roku szkolnego (bonus można przyznać jednorazowo w całości bądź dzielić na dwa półrocza).
Ocena roczna to średnia arytmetyczna średnich ważonych ocen za I i II półrocze.
Na koniec roku szkolnego przy wystawianiu ocen bierzemy pod uwagę wyższą średnią ważoną (za drugi semestr lub roczną) na korzyść ucznia.
Ocena końcowa nie może być niższa od oceny proponowanej, w przypadku gdy uczeń nie otrzymał ocen wpływających na jej obniżenie.
- Oceny w klasach V – VIII są wystawiane według skali:
- 1 – 1,59 – ocena niedostateczna;
- 1,6 – 2,59 – ocena dopuszczająca;
- 2,6 – 3,59 – ocena dostateczna;
- 3,6 – 4,59 – ocena dobra;
- 4,6 – 5,59 – ocena bardzo dobra;
- 5,6 – 6 – ocena celująca.
Progi średnich ważonych dla klas czwartych:
- 1- 1,49 niedostateczny
- 1,5 – 2,49 dopuszczający
- 2,50 – 3,49 dostateczny
- 3,50 – 4,49 dobry
- 4,50 – 5,49 bardzo dobry
- 5,5 i powyżej celujący
5.Szczegółowe zasady oceniania z poszczególnych przedmiotów omawiają Przedmiotowe systemy oceniania.
§ 20
- Klasyfikacja roczna w klasach I – III polega na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych z zajęć edukacyjnych i zachowania ucznia w danym roku szkolnym.
- Śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna w klasach I – III jest oceną opisową, uwzględnia poziom i postępy w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wiadomości i efektów kształcenia dla danego etapu edukacyjnego oraz wskazuje potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia związane z przezwyciężaniem trudności w nauce lub rozwijaniem uzdolnień.
- Uczniowie klas I – III oceniani są w formie oceny opisowej uwzględniającej następujące wymagania programowe:
- 1) zajęcia z edukacji polonistycznej (ćwiczenia w czytaniu, ćwiczenia w opracowywaniu tekstów, ćwiczenia w mówieniu i pisaniu, ćwiczenia gramatyczno- ortograficzne z elementami wiedzy o języku, ćwiczenia słownikowo- frazeologiczne i syntaktyczne);
- 2) zajęcia z edukacji przyrodniczej (moja klasa i szkoła, bezpieczna droga do szkoły, przyroda wokół nas, dom rodzinny, moja miejscowość);
- 3) zajęcia z edukacji społecznej (rozumienie zasad i norm społecznych, współpraca z rówieśnikami);
- 4) zajęcia z edukacji matematycznej (stosunki przestrzenne i cechy wielkościowe, geometria, zbiory i ich klasyfikacja, liczby naturalne i wiadomości praktyczne, dodawanie i odejmowanie w zakresie…., mnożenie i dzielenie w zakresie…);
- 5) zajęcia z edukacji plastycznej (działalność plastyczna, wiadomości z zakresu sztuk plastycznych, obserwacja i doświadczenie);
- 6) zajęcia z edukacji technicznej (kultura pracy, podstawy techniki, wybrane zagadnienia z techniki i gospodarki, elementy orientacji zawodowej);
- 7) zajęcia z edukacji muzycznej (odtwarzanie muzyki, tworzenie muzyki);
- 8) zajęcia z wychowania fizycznego (gimnastyka, lekkoatletyka, „mini gry” sportowe);
- 9) zajęcia komputerowe/informatyka (uruchamianie i obsługa komputera, korzystanie z myszy i klawiatury, korzystanie z podstawowych programów);
- 10) zajęcia z języka obcego nowożytnego (rozumienie poleceń i właściwe reakcje na nie, ćwiczenia w słuchaniu, mówieniu, pisaniu).
- Bieżące i śródroczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych począwszy od klasy IV są ocenami w stopniu i ustala się według skali:
1) stopień celujący – 6;
2) stopień bardzo dobry – 5;
3) stopień dobry – 4;
4) stopień dostateczny – 3;
5) stopień dopuszczający – 2;
6) stopień niedostateczny – 1.
- Ocenami pozytywnymi klasyfikacyjnymi są oceny od 2 do 6, oceną klasyfikacyjną negatywną jest ocena 1.
- Ustala się następujące kryteria w ocenianiu bieżących i klasyfikacyjnych osiągnięć edukacyjnych ucznia klas IV -VIII:
- stopień celujący (6)- uzyskuje uczeń, który:
- pracował systematycznie z dużym zaangażowaniem na każdej lekcji i w domu,
- wykonywał wszystkie zadania zaległe, wynikające również z jego ewentualnej absencji,
- twórczo rozwijał własne uzdolnienia,
- biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania danej klasy, proponuje rozwiązania nietypowe,
- indywidualnie rozwiązuje problemy i zadania zgodnie z realizowanym programem nauczania,
- reprezentuje szkołę w olimpiadach i konkursach przedmiotowych, zawodach sportowych i innych, kwalifikując się do finałów na szczeblu wojewódzkim (regionalnym), albo krajowym lub posiada porównywalne osiągnięcia,
- wykazuje się dużą systematycznością, zdyscyplinowaniem, pracowitością oraz stanowi wzór do naśladowania dla innych;
- stopień bardzo dobry (5)– uzyskuje uczeń, który:
- pracował systematycznie z zaangażowaniem na każdej lekcji i w domu,
- wykonywał wszystkie zadania zaległe, wynikające również z jego ewentualnej absencji,
- opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie,
- sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania,
- potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach,
- posiadł umiejętności dokonywania i uzasadniania uogólnień,
- charakteryzował się sumiennością, samodyscypliną i znaczącymi postępami w nauce;
- stopień dobry (4)- uzyskuje uczeń, który:
- a) pracował systematycznie na każdej lekcji i w domu,
- nie opanował w pełni wiadomości określonych programem nauczania danej klasy, ale opanował je na poziomie przekraczającym wymagania zawarte w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
- opanował wiadomości umiarkowanie trudne, ale i niezbędne w dalszej nauce,
- poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności, rozwiązuje (wykonuje) samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne,
- wykonywał zadania w terminie określonym przez nauczyciela, a także uzupełniał ewentualne braki,
- wykazywał się samodzielnością, sumiennością i samodyscypliną;
5) stopień dostateczny (3)– uzyskuje uczeń, który:
- pracował w miarę systematycznie i doskonalił w sobie tę cechę,
- opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania w danej klasie na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego,
- umie zastosować wiadomości zdobyte na zajęciach w sytuacjach typowych
i rozwiązywać zadania teoretyczne lub praktyczne o średnim stopniu trudności wg poznanego wzorca.
6) stopień dopuszczający (2)- uzyskuje uczeń, który:
- ma braki w opanowaniu treści programowych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego danej klasy,
- wykazał się znajomością treści koniecznych, niezbędnych w dalszym zdobywaniu wiedzy z danego przedmiotu,
- rozwiązuje (wykonuje) samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne
o niewielkim stopniu trudności, - pracował systematycznie w miarę swoich możliwości.
7) stopień niedostateczny (1)- uzyskuje uczeń, który:
- nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego danej klasy, a stwierdzone braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu,
- nie jest w stanie rozwiązać (wykonać) zadań o niewielkim (elementarnym) stopniu trudności,
- nie pracował na lekcjach i w domu.
- Klasyfikacja śródroczna począwszy od klasy IV polega na okresowym podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych określonych w ramowym planie nauczania i zachowania ucznia oraz ustaleniu – według skali określonej w statucie szkoły – śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i śródrocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania.
- Klasyfikacja roczna, począwszy od klasy IV, polega na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych określonych w ramowym planie nauczania i zachowania ucznia w danym roku szkolnym oraz ustaleniu rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, według skali określonej w statucie szkoły.
- Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców.
- Nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.
- Na wniosek ucznia lub jego rodziców nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły.
- Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, zajęć technicznych, plastyki, muzyki, bierze się pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć.
- Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego oprócz wysiłku wkładanego przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć należy brać pod uwagę systematyczność udziału w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach na rzecz sportu szkolnego i kultury fizycznej.